„Przemieniła
Na wskroś wydrążyła mnie
Woda ognista
Z jęczmienia wydobyta pól (…)
Natarczywa
Na wskroś nieznośna
Siła, z jaką płynie
Z jaką ciśnie się przeze mnie mrok (…)”
Autor: Piotr Rogucki
RYZYKOWNE SPOŻYWANIE ALKOHOLU to picie nadmiernych ilości alkoholu (jednorazowo i w określonym przedziale czasu) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia nie zostanie zmieniony.
SZKODLIWE PICIE ALKOHOLU to wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne (na przykład marskość wątroby) bądź psychiczne (stany depresyjne czy lękowe), przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu. Aby rozpoznać szkodliwe używanie alkoholu opisywany wzorzec picia powinien utrzymywać się przez conajmniej miesiąc lub występować w sposób powtarzający się w ciągu 12 miesięcy. Rozpoznać picie szkodliwe można tylko wówczas, gdy aktualnie stwierdza się upośledzenie zdrowia fizycznego bądź psychicznego osoby pijącej. Picie szkodliwe ma swój kod w ICD-10 (Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych). Kod ten to F10.1.
ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU – jego rozpoznanie wymaga stwierdzenia występowania co najmniej trzech z wymienionych poniżej objawów przez jakiś czas w okresie poprzedzającego roku.
- silna potrzeba lub przymus picia alkoholu zwana często głodem alkoholowym, zwykle towarzyszą mu natarczywe myśli, że alkohol pomoże się uspokoić, uwolni od napięcia, zrelaksuje czy pobudzi do jakiegoś działania.
- upośledzenie kontroli picia – trudności w kontrolowaniu rozpoczęcia lub zakończenia picia lub ilości wypijanego alkoholu, osoba uzależniona częstokroć pije więcej alkoholu niż początkowo planowała, niejednokrotnie pije nieprzerwanie przez kilka dni, tygodni a nawet miesięcy.
- zespół abstynencyjny po odstawieniu lub zmniejszeniu dawki alkoholu, przejawiający się charakterystycznymi objawami (drżenie rąk, nóg, czasem całego ciała, nadmierna potliwość, naprzemiennie występujące fale zimna, gorąca, przyspieszenie rytmu serca, podniesione ciśnienie krwi, nudności, wymioty, biegunki, zaburzenia snu, łaknienia, wysuszenie śluzówek, rozszerzenie źrenic, bóle głowy, podniesiona ciepłota ciała, bóle mięśniowe, nadpobudliwosć, niepokój, lęk, obniżenie nastroju) oraz przyjmowaniem tej samej (lub bardzo podobnej substancji) w celu zmniejszenia nasilenia lub uniknięcia objawów zespołu abstynencyjnego;
- zmiana tolerancja na alkohol – jest wynikiem długiego używania substancji, co spowodowało neurofizjologiczną adaptację synaps, wytwarzają się enzymatyczne układy adaptacyjne. W efekcie początkowo musimy zwiększać dawki alkoholu w celu uzyskania efektów, które kiedyś były wywołane przez dawki niższe (dobry przykład stanowią osoby uzależnione od alkoholu, które są w stanie wypić ilość alkoholu, jaka u osób nie przyzwyczajonych mogłaby spowodować utratę przytomności lub śmierć). Po kilku czy kilkunastu latach dochodzi do obniżenia tolerancji;
- narastające zaniedbywanie innych przyjemności lub zachowań z powodu picia alkoholu – zwiększona ilość czasu poświęcona zdobywaniu alkoholu, jego piciu lub odzyskiwaniu równowagi po wypiciu alkoholu, osoba uzależniona zapomina o sprawach rodziny, o swoim zdrowiu, o pracy zawodowej.
- kontynuowanie picia pomimo świadomości istnienia oczywistych dowodów na występowanie szkodliwych dla zdrowia następstw – takich jak uszkodzenie wątroby na skutek intensywnego picia lub obniżenie nastroju następujące po okresach picia dużych ilości alkoholu.
Zespół uzależnienia od alkoholu również ma swoje miejsce w ICD-10, jego kod to F10.2.
(na podstawie:
Jadwiga Fudała: „Jak pomagać osobom pijącym alkohol ryzykownie i szkodliwie”
ICD-10 Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych)