Palenie rzuci tylko osoba, która będzie do tego wystarczająco zmotywowana. Psychologowie określili kilka etapów na drodze do zdrowienia z uzależnienia, warto przeczytać ich opisy i zadać sobie pytanie się: na którym etapie ja się znajduję? Na każdym z nich czekają inne wyzwania, inny jest również poziom świadomości występowania uzależnienia oraz konsekwencji tego faktu dla życia i zdrowia palacza.
Etap pierwszy: nierozważanie
Na tym etapie osoba nie przyjmuje do wiadomości, że sposób w jaki pali już wyszedł poza granice normy. Zaprzecza, że pali za dużo, że jest uzależniona, mimo wyraźnych sygnałów otoczenia, że takie właśnie są fakty. Osoba na tym etapie minimalizuje problem, tłumaczy sobie i innym, że nic wielkiego się nie dzieje, że przesadzają. Zdarza się nawet, że razem z innymi palaczami żartuje ze swojej „przywary” i utwierdza się w swojej iluzji o „fajności” palenia. Może mieć nawet wrażenie, że należy do grupy ludzi (palaczy), z którymi naprawdę da się pogadać (nie tak, jak z innymi). Palacz na tym etapie nie ma najmniejszego zamiaru rzucić palenia, ponieważ jest ono dla niego nadal bardzo atrakcyjne, korzyści w dalszym ciągu jeszcze jest więcej niż negatywnych skutków.
Etap drugi: rozważanie
W tej fazie do świadomości palacza powoli zaczynają docierać informacje o skali ryzyka związanego z paleniem. W tej fazie osoba uzależniona od palenia tytoniu widzi już nie tylko zalety palenia, ale zaczyna dopuszczać do siebie również jego wady. W tej fazie zaczyna kiełkować zainteresowanie zmianą zachowania, rodzi się motywacja do rzucenia palenia.
Etap trzeci: przygotowanie
Na tym etapie palacz już jest pewny, że chce przestać palić, co więcej pojawiła się w nim energia, aby zacząć robić rzeczy, które będą miały za zadanie ułatwienie mu tego. W tej fazie osoba uzależniona sama bądź z pomocą profesjonalisty układa plan rzucania palenia, jak najbardziej dostosowany do jej indywidualnej sytuacji, potrzeb i zasobów. Jest to również faza wprowadzania pierwszych zmian, robienia małych kroków w kierunku zmiany.
Etap czwarty: działanie
Na tym etapie osoba uzależniona wprowadza konkretne, widoczne z zewnątrz zmiany, trzyma się przygotowanego wcześniej planu, wypróbowuje nowe sposoby zachowań. W tej fazie osoba jest zdecydowana i zaangażowana w to, co robi. Etap ten stanowi szczególne wyzwanie, ponieważ wdrożenie planu w życie nie zawsze jest proste. Mogą pojawić się potknięcia, porażki. Aby przez nie przejść, trzeba być mocno zmotywowanym i cały czas pamiętać „po co chcę zmiany”.
Etap piąty: podtrzymanie
Chodzi tutaj o wszystkie działania, które mają na celu podtrzymanie zmiany, nawet w sytuacjach trudnych, kryzysowych. Uwaga jest tutaj nakierowana również na wyrobienie w sobie poczucia sprawstwa, czyli postawy typu: „Tak, udało mi się zmienić swoje życie, jest mi z tym dobrze i muszę być czujny, aby znów nie wrócić do dawnego stylu życia. Wszystko to ode mnie zależy.”
Źródło: W. Miller, Wzmacnianie motywacji do zmiany zachowania w terapii nadużywania substancji.